Truskawka
Od dawien dawna ogrodnicy starają się różnymi sposobami przyspieszyć wydawanie owoców przez tę cenną roślinę – wczesną wiosną nie szczędząc kosztów i pracy, aż do hodowli doniczkowej włącznie. Ale w pewnych latach również można mieć wczesne truskawki gruntowe, nawet już w połowie maja. Wszelka praca zawsze się tu opłaci, gdyż wczesne truskawki płacą dobrze, jako pierwszy ,,owoc“ w nowym sezonie „owocowym”.
Najlepszymi odmianami wczesnymi u nas są Deutsch Evern, o niewielkich owocach, smacznych i jędrnych, znoszących doskonale temperatury. Odmiana bardzo plenna, można mieć z ha do 7.000 kg owoców, najwcześniejsza nadaje się na każdy typ gleby. Jedynie na zbyt mokrych gruntach cierpi w dżdżyste lata od chorobotwórczych grzybków.
Laxtons Noble trochę późniejsza od poprzedniej, o bardzo smacznych, winkowatych, aromatycznych, średniej wielkości owocach, kulistych lub nieco stożkowych, błyszczących, szkarłatnej barwy. Odmiana ta jednak jest znacznie mniej plenna od Evern, gdyż należy spodziewać się nie więcej niż 5000 kg z ha. Jest to jednak u nas jedna z najlepszych targowych odmian wczesnych.
Jeśli kto chce mieć wcześnie truskawki już w następnym roku po założeniu plantacji, powinien sadzenia rozsady nie przeciągać zbytnio poza koniec lipca lub początki sierpnia, przy czym rozsada musi być silna w postaci dobrze rozwiniętej rośliny, o 5 liściach i więcej oraz przy silnym ukorzenieniu. Pożądane jest przesadzać roślinki z bryłą ziemi, wyjmując je łopatką i wycinając bryłę w postaci trójkąta. Oczywiście uprzednio trzeba zrobić odpowiednio otwory, w które sadzimy nową roślinę.
Taką rozsadę najlepiej samemu wyhodować w 1 – 2 letniej plantacji z pierwszych rozłogów pojawiających się już w maju. Gdy tylko utworzą się rozetki liści, młode roślinki wtłaczamy w pulchną ziemię, przykrywając nią nieco rozłogi. To ułatwia zakorzenienie się. Najlepiej to czynić natychmiast po deszczu lub przed samym deszczem. Ponieważ u nas panują przeważnie wiatry zachodnie, przez to rozłogi zakładamy od wschodu rośliny macierzystej, w przeciwnym razie wiatr może je poderwać i rzucać, co utrudnia znacznie zakorzenienie się roślinek, a nam nie da na czas dobrej rozsady.
Żeby mieć wczesne owoce należy unikać zasilania roślin zbyt silnymi dawkami nawozów azotowych, nie czynić tego zwłaszcza na wiosnę, w przeciwnym razie roślina rozwinie się bardzo ładnie w liść, ale wyda stosunkowo mało owoców i to zbyt późno.
Najlepiej zasilić plantację truskawek wczesnych kompostem lub zleżałym gnojem i to w sierpniu natychmiast po usunięciu z plantacji rozsady, gdyż wtedy rośliny wytworzą wiele zaczątków pączków kwiatowych. Truskawek nie należy przykrywać na zimę, jak to większość czyni, gdyż łatwo gniją w łagodne zimy lub bardzo słabną i opóźniają wydawanie owoców, natomiast przemrożone rodzą obficie i wcześnie.
Jak tylko ziemia rozmarznie na wiosnę, choćby tylko jej powierzchnia, wchodzimy natychmiast między rośliny i wzruszamy rolę ile tylko da się na razie, gdyż to pozwoli łatwiej wtargnąć ciepłu i powietrzu w głąb i prędzej zbudzić truskawki z zimowego snu. Wtedy możemy dać nawóz sztuczny. Przez cały czas do samego zbioru owoców trzeba powierzchnię roli utrzymać pulchno. Wczesne truskawki należy w zasadzie uprawiać w miejscach zasłoniętych od zimowych, zwłaszcza od silnych zachodnich wiatrów.
Odległość sadzenia poszczególnych roślin między sobą, tj. więźba, odgrywa poważną rolę, gdyż zbyt rzadko sadzone podlegają łatwo działaniu wiatrów i wysuszeniu, zbyt gęsto przeszkadzają działaniu promieniom słonecznym ogrzewać dojrzewające owoce. Najlepiej jest, gdy słońce ma dobry dostęp, a niema zbytniego przewiewu, ciepło wtedy koncentruje się wśród roślin. Więźbę dajemy więc dla wczesnych w zasadzie 50 x 40 cm lub w pierwszym roku 50 na 25, przy czym w następnym natychmiast po zbiorze owoców, usuwamy w rzędzie co drugą roślinę, jeśli dobrze rozrosły się. Uzyskaną stąd dobrą rozsadę, aczkolwiek roczną, przesadzamy (koniecznie z bryłą ziemi) na inne miejsce tworząc nową plantację.
Dobrze dojrzewają truskawki, gdy pod owoce podłożymy mech, zamiast słomy, czy innego materiału.
Do sprzedaży możemy zrywać owoce wymienionych wyżej odmian, zwłaszcza Laxtons Noble, gdy pokryją się rumieńcem już w jednej trzeciej swej powierzchni.